Garść ciekawostek o działalności teatru, o których nie wiedzieliście…

Teatr zawsze wzbudzał wiele emocji. Dlatego też, co roku, 27 marca na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Teatru. Święto uchwalone w 1961 roku, na pamiątkę otwarcia Teatru w Paryżu, które miało miejsce 27 marca 1957 roku. Z okazji zbliżającego się święta teatru, przedstawiamy garść ciekawostek o działalności scen w Polsce, o których nie wiedzieliście…

CZY WIECIE, ŻE..

Największym budynkiem teatralnym w Polsce jest Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie. Sama przestrzeń sceny z jej zapleczem mogłaby pomieścić cały gmach mediolańskiej La Scali. Teatr Wielki – Opera Narodowa ma jedną z największych scen świata.

Powierzchnia sceny Teatru Wielkiego wraz z proscenium wynosi 1150 m kw. Jej szerokość to 36.5 m, głębokość 28 m, wysokość 34 m. Scena wyposażona jest w sześć hydraulicznych dwupoziomowych zapadni o udźwigu 40 ton, scenę obrotową, zasceniem z mobilną sceną obrotową i kieszeniami bocznymi z napędzanymi elektrycznie wózkami oraz systemem 104 sztankietów do podwieszania dekoracji. Nad sceną znajduje się 8 mostów oświetleniowych z ponad 700 reflektorami. Imponujące rozmiary sceny i wyposażenie techniczne pozwalają przygotować pełne rozmachu inscenizacje. W teatrze znajdują się liczne pracownie teatralne, magazyny kostiumów, rekwizytów, a nawet tartak i salon masażu. TW – ON zatrudnia ok. 1600 osób.

Zobacz: Teatr Wielki od kulis: Na największej scenie świata

CZY WIECIE, ŻE…

Nad przebiegiem każdego spektaklu w teatrze czuwa inspicjent – prawa ręka reżysera. Inspicjent ukryty jest w bocznej kulisie sceny. Przed sobą ma egzemplarz aktualnie wystawianej sztuki, pulpit z mikrofonem, z licznymi guzikami, podglądem sceny. Inspicjent sygnalizuje rozpoczęcie i zakończenie spektaklu w teatrze, przerw, woła aktorów na scenę i sygnalizuję technikom zmiany dekoracji. Ma również stały kontakt z kabiną akustyków i oświetleniowców. Inspicjent pilnuje, żeby wszystko szło według ustalonego porządku.

CZY WIECIE, ŻE…

W każdym teatrze pracuje koordynator pracy artystycznej. To osoba, która jest odpowiedzialna za układanie miesięcznych repertuarów, grafików prób w teatrze, ustalanie, który z techników, inspicjentów czy suflerów obsługuję spektakle, koordynuje pracę reżysera i wszystkich realizatorów spektaklu w toku prób, rozlicza realizatorów i aktorów biorących udział w przedstawieniach. Koordynator pracy artystycznej ustala również z aktorami oraz ich managerami terminy grania spektakli i prób. W dzisiejszych czasach, kiedy aktorzy grają w serialach, filmach i innych teatrach, zgranie ich terminów, aby zagrać spektakl graniczy z cudem.

Zobacz: „Metro” –  musical, który został stworzony z marzeń

CZY WIECIE, ŻE…

W polskich teatrach, spektakl po premierze przeciętnie grany jest 60 – 100 razy, a potem schodzi z afisza. Zdarzają się jednak wyjątki. Jerzy Stuhr swój monodram „Kontrabasista” gra ponad 30 lat. Aktor zagrał „Kontrabasistę” ponad 700 razy w Polsce i na świecie. Premiera odbyła się w Starym Teatrze w Krakowie w 1985 roku. Od 30 lat grany jest nieprzerwanie musical „Metro” w reż. Janusza Józefowicza. Do tej pory zagrano 2300 spektakli.

Zobacz: „Shirley Valentine” – kultowy monodram Krystyny Jandy ma 30 lat

Jan Peszek swój monodram „Scenariusz dla nieistniejącego, lecz możliwego aktora instrumentalnego” Bogusława Schaeffera gra od 1976 roku. Ponad 1000 razy swój monodram „Shirley Valentine” zagrała Krystyna Janda. Od ponad 24 lat na afiszu Teatru Polskiego we Wrocławiu znajduje się farsa „Mayday”. Do tej pory na wrocławskiej scenie odbyło się ponad 1200 prezentacji tego kultowego tytułu. 1000 razy został zagrany spektakl „Szalone nożyczki” w Teatrze Kwadrat w Warszawie.

CZY WIECIE, ŻE…

W teatrach państwowych aktorzy są zatrudniani na etat. Co miesiąc, aktorzy otrzymują pensję w granicach najniższej krajowej. Za każdy zagrany spektakl otrzymują dodatkowo wynagrodzenie. W mniejszych miastach aktorzy na etacie w teatrze zarabiają ok. 2.5 – 3 tys. złotych. W Warszawie ok. 4- 5 tys. złotych. Wszystko zależy, od tzw „nazwiska” aktora i doświadczenia Inaczej jest w teatrach prywatnych. Tutaj aktorzy, dostają tylko pieniądze za zagrany spektakl. Gdy, nie grają, np. podczas pandemii, nie zarabiają. W ten sposób, zarabiają aktorzy grający w spektaklach np. Teatru 6. piętro, Teatru Studio Buffo, Teatru Muzycznego Roma czy krakowskiego Teatru „Variete”. Dlatego też większość aktorów dorabia grając w serialach i filmach, gdzie zarobki są o wiele większe.

CZY WIECIE, ŻE…

Niektórzy aktorzy i pracownicy teatru są związani z jednym teatrem niemal przez całe życie. Marta Lipińska jest aktorką warszawskiego Teatru Współczesnego od 1963 roku. Zadebiutowała na tej scenie rolą Iriny w „Trzech siostrach” Czechowa (reż. Erwin Axer). Obecnie na tej scenie możemy ją oglądać w znakomitym spektaklu „Lepiej już było”.

Rekordzistą jest, zmarły w 2020 roku, pracownik Teatru Wielkiego – Opery Narodowej, Stanisław Zięba, który do pracy w Operze Warszawskiej przyszedł w roku 1954, kiedy miał siedemnaście lat i przepracował w niej aż do śmierci. Był realizatorem i autorem świateł do dziesiątek przedstawień operowych i baletowych. W ostatnich latach był kierownikiem sekcji oświetlenia.

Zobacz: Statystyki teatralne warszawskich scen sezonu 2018/19

CZY WIECIE, ŻE…

Najwięcej spektakli w sezonie na polskich scenach grają prywatne teatry Krystyny Jandy – Teatr Polonia i Och – Teatr. Rocznie, odbywa się ponad 900 przedstawień. 600 przedstawień w sezonie wystawia prywatny Teatr Capitol. 500 spektakli w sezonie gra Teatr Narodowy w Warszawie.

CZY WIECIE, ŻE..

Najwięcej monodramów w swojej karierze aktorskiej przygotowała Krystyna Janda. Pierwszym monodramem, jaki przygotowała, była „Biała bluzka” (premiera w 1986 roku). Potem zagrała, takie monodramy, jak, m.in.: „Shirley Valentine”, „Kobieta Zawiedziona”, „Skok z wysokości” czy „Zapiski z wygnania”. Wiele z jej monodramów zyskało status kultowych.

Maciej Łukomski